آیا این بار واقعا به پایان رسیده است؟ تام اندرز، مدیر اجرایی ایرباس، اخیرا خبر پایان یافتن پروژه A380، بزرگترین هواپیمای تجاری که تاکنون ساخته شده است را اعلام کرد. هر چند که با وجود سرمایه گذاری بیش از 14 میلیارد یورو، این پروژه نمادین اروپایی، نتوانست به همان اندازه که در ابتدا امیدوار بود به موفقیت برسد.
تحویل تنها 234 دستگاه هواپیما از 313 سفارش در طی 13 سال، بسیار دور از آنچه که می بایست بود. حتی در ابتدا ساخت 1200 هواپیما در طی 20 سال تخمین زده شده بود. اما با کم شدن سفارشات و تولید حداقل، ، زمان آن رسیده است که ایرباس جلوی خسارت را بگیرد.
مدت ها پیش از تاریخ راه اندازی آن، هواپیمای A380 نمایانگر آینده ایرباس بود، که پیش بینی میکرد ترافیک هوایی در 20 سال آینده دو برابر شود. این هواپیما می تواند 550 تا بیش از 800 مسافر را در دو طبقه کامل و مجلل با گزینه هایی مانند اتاق های خصوصی، رستوران و کافه در پرواز با خود حمل کند.
موتورهای این هواپیما به طور متوسط 30٪ قدرت بیشتری از موتورهای بوئینگ 747 داشته و هر کدام 13 میلیون یورو ارزش دارند.
برای پایین آمدن وزن کلی، طراحان هواپیمای A380 از ساختار کامپوزیت پیشگامانه، از جمله دنده های کربن در بال های آلومینیومی استفاده کرده اند. این هواپیما همچنین مجهز به پیشرفته ترین سیستم ناوبری در حمل و نقل هوایی تجاری است که می تواند بیش از 13 ساعت و بیش از 9000 مایل پرواز کند.
این هواپیما در مقیاس قاره ای تولید شده است. به گونه ای که بال ها در ولز، موتورها در انگلستان (رولز رویس) یا ایالات متحده، بدنه و تثبیت کننده عمودی در آلمان و تثبیت کننده افقی در اسپانیا ساخته شده است. مونتاژ نهایی نیز در فرانسه انجام می شود. هر بال 6.5 تن وزن داشته و از ده ها هزار قطعه تشکیل شده است که سوخت را حمل، از بدنه پشتیبانی می کند و قدرت موتورها را حفظ می کند.
-
موقعیت هواپیمای A380 در بازار
اگر هواپیمای A380 به شکلی غیرقابل انکار، یکی از چشمگیرترین هواپیماها در همه زمان ها باشد، طراحی و تولید منحصر به فرد آن مشکلات فنی و هماهنگی بی شماری را ایجاد کرده است. پرتاب اولیه آن 18 ماه با طیف وسیعی از مشکلات به تاخیر افتاد و ثابت شد که توانایی هواپیمایی برای سفارشی سازی آن منبع دیگری برای تاخیرها بوده است.
در حالی که اولین پرواز هواپیمای A380 در 7 آوریل 2005 موفقیت آمیز بود، در مقابل، بازار نیز در حال تغییر بود. هواپیمایی که در ابتدا تصور می شد پرواز آن از فرودگاه های بزرگی مانند سنگاپور و دبی انجام شود، پروازهای مستقیم بیشتری را از فرودگاه های متوسط آغاز کرد.
ظهور خطوط هوایی کم هزینه باعث شد رقبای جدید به وجود آیند و رهبران قدیمی که چشم انداز بزرگی برای هواپیمای A380 می دیدند، تضعیف شوند.
مهمتر از همه، بحران اقتصادی سال 2008 به طور جدی باعث کاهش رشد ترافیک هوایی شد. با وجود اینکه رشد اقتصادی بازگشته، بازار کوچکتر از حد انتظار بوده و این باعث می شود که تقاضا برای یک هواپیمای بزرگ دو طبقه کمتر باشد.
داشتن پروازهایی با کمتر از 80٪ صندلی پر شده به راحتی نمی تواند برای یک شرکت هواپیمایی سودآور باشد. امارات که نیمی از کل پروازهای آن توسط هواپیمای A380 انجام می شود، منابع مالی لازم برای استفاده از این ریسک را دارد، اما سایر خطوط هوایی این چنین نیستند.
این تقلید ایرباس از رقیب تاریخی خود بوئینگ بود که منجر به شکاف بین عرضه و تقاضای قابل ملاحظه ی آن شد. در حالی که برخی از کارشناسان ادعا می کردند هواپیمای A380 10 تا 20 سال از بازار جلوتر است، اما مدیران ایرباس اکنون اعتراف می کنند که این هواپیما 10 سال تاخیر داشته است. همانطور که اندرس هنگام اعلام خبر سقوط هواپیمای A380 بیان کرد: “آنچه ما در اینجا می بینیم پایان هواپیمای بزرگ چهار موتوره است.”
با وجود تاخیر در فروش هواپیمای A380 ، ایرباس پرچمدار جدید خود یعنی A350 را با اندازه متوسط، در سال 2014 راه اندازی کرد. این مدل و بوئینگ 787، با وجود اینکه تنها دارای دو موتور هستند اما همچنان هم می توانند مسافت های طولانی را طی کنند. به همین جهت بسیاری از خطوط هوایی استفاده از این هواپیماها را ترجیح می دهند، چرا که هزینه و محدودیت های کمتری در مقابل هواپیمای A380 دارند.
سفارشات هواپیمای A380 در سال 2015 بسیار کاهش یافت و شایعات مداوم نشان می دهد که پایان آن نزدیک است. به طوری که هیچ سفارشی از ناوگان آمریکایی دریافت نشده و تنها تعداد اندکی در آسیا بوده است. حتی پیش بینی شده است که ناوگان هوایی فرانسه نیز استفاده خود از A380 را به نصف رسانده است.
در 15 ژانویه 2018، جان لیایی، مدیر ارشد تجاری ایرباس اظهار داشت که اگر امارات حداقل 30 فروند هواپیمای A380 را سفارش ندهد، زنده نگه داشتن این برنامه امکان پذیر نخواهد بود. بریتیش ایرویز، که صاحب تعداد زیادی A380 است، اظهار داشت که می تواند این برنامه را تنها در صورت قیمت گذاری تهاجمی ایرباس ادامه دهد.
-
فاجعه اجتناب ناپذیر
امروزه، طراحی هواپیمای A380 بسیار زیر سوال بوده است. از بسیاری جهات این جسارت ایرباس بود که به هر قیمتی می خواست بوئینگ 747 را شکست دهد. اما چهار موتور آن مصرف سوخت زیادی داشته که می بایست مسافر بیشتری را جابجا می کرد تا هزینه های مصرفی جبران شود، اما نتوانست این اختلاف را جبران کند.
بدون پشتیبانی امارات، که هواپیمای A380 را به پرچمدار خود تبدیل کرده و احتمالاً تنها شرکتی است که از پایان آن ناراحت خواهد بود، تصمیم به قطع سفارش A380 را گرفت و موافقت کرد تا بخشی از آخرین سفارشات خود را به هواپیماهای A330 و A350 تغییر دهد تا بتواند وفادار به ایرباس بماند.
آخرین تحویل این هواپیما برای سال 2021 برنامه ریزی شده و نسخه های جدیدی از آن به بازار عرضه نخواهند شد. در همین حال، بوئینگ 747، 50 سال خدمات خود را جشن می گیرد، هرچند که این محصول نیز روزی به پایان می رسد.
پایان هواپیمای A380 لزوما خبر خوبی برای بوئینگ نیست. چرا که همواره یک رقیب قدرتمند می تواند تاثیر بیشتری در پیشرفت سایر رقبا داشته باشد. موضوعی که همواره بین ایرباس و بوئینگ مطرح بوده است. به همین جهت پایان ایرباس ضربه ای سخت برای رقیبان هم خواهد بود. هر چند که هنوز پایان داستان ایرباس نوشته نشده است.