IMC در هوانوردی چیست؟

IMC یکی از شیوه های پرواز است که در آن با توجه به شرایط آب و هوایی نیاز است تا خلبان در درجه اول با اتکا به ابزارات تحت اختیار، پرواز را انجام دهد. یعنی به عبارتی پرواز تحت شرایط IFR یا قواعد پرواز ابزاری، انجام شود. یادگیری پرواز در چنین شرایطی به اندازه یادگیری تمام قوانین و مقررات مربوط به پرواز، چالش برانگیز است.

IMC به عنوان ابزار موقعیت هواشناسی تعریف می شود. در واقع برخلاف شرایط هواشناسی VMC یا بصری است، به عبارت دیگر روشی است که نشان می دهد هوا به اندازه کافی مناسب برای پرواز بصری نیست. به طور کلی اگر پایه های ابر پایین تر از 1000 فوت از سطح زمین یا دید کمتر از سه مایل باشد شرایط، در حالت IMC قرار دارد. اما این کل داستان نیست. به همین جهت در ادامه به بررسی بیشتر این روش پروازی می پردازیم.

• مبانی IMC و VMC

کلیه عملیات پرواز در دو دسته قرار دارد که عبارتند از: قوانین پرواز بینایی (VFR) و قوانین پرواز ابزاری (IFR) این دو نوع پرواز تفاوت چشمگیری با یکدیگر دارند.

عملیات قوانین پرواز بصری باید در شرایط هواشناسی بصری یا VMC انجام شود. در غیر این صورت، شرایط آب و هوایی IMC محسوب می شود و مستلزم این است که پرواز تحت IFR انجام شود.

• قوانین پرواز بصری

قوانین پرواز بصری مجموعه ای از مقررات است که یک خلبان باید بدون کمک کنترل ترافیک هوایی، پرواز خود را انجام دهد. آنها وظیفه دیدن و جلوگیری از برخورد با سایر هواپیماها را دارند. معمولاً در چنین شرایطی نیاز نیست تا با کنترل هوایی تماس برقرار کنند. مگر اینکه وارد منطقه ای از فضای هوایی كنترل شده در نزدیكی فرودگاه شوند.

اینگونه است که بیشتر خلبانان در هنگام شروع شغل خلبانی، در دوره آموزشی نحوه پرواز بصری را می آموزند. اما برای پرواز در شرایط IMC، آنها باید دارای رتبه بندی ابزار، در یک هواپیمای مورد تأیید باشند. رتبه بندی ابزار معمولاً دومین دوره ای است که یک خلبان انجام می دهد، به خصوص اگر آنها بخواهند مسیر حرفه ای خلبانی را دنبال کنند.

محدودیت هایی در پروازهای VFR وجود دارد. آنها نمی توانند بالاتر از FL180 یا MSL در حدود 18،000 فوت باشند. آنها باید دید کافی در پرواز داشته باشند تا بتوانند این افق را ببینند و با خیال راحت با استفاده از منابع تصویری کار کنند. شرایطی که به اندازه کافی برای پرواز با قوانین VFR مناسب باشد، عموماً با عنوان VMC شناخته می شود.

• قوانین پرواز ابزاری

بیشتر خلبانان از IMC به عنوان زمانی که در میان ابرها یا مه گیر می کنند و دید کافی ندارند، استفاده می کنند، اما حقیقت کمی پیچیده تر از این است. از آنجا که IMC به عنوان آب و هوای زیر مینیمم بصری تعریف شده است، تنها راه توضیح دقیق آن، تعیین میزان حداقل های VFR در یک فضای هوایی معین است و هنگامی که شرایط هوا از آن بدتر باشد، IMC محسوب می شود.

بسیاری از مکان های هوایی کنترل شده، حداقل دید پرواز VFR را سه مایل قانونی در نظر می گیرند و خلبانان باید 500 پا را در پایین، 1000 پا در بالا و 2000 فوت هم جدا از ابرها حفظ کنند. در بعضی جاها مانند فضای شلوغ کلاس B، به خلبانان اجازه داده می شود از آنجا که تمام هواپیماها در حال جداسازی رادار هستند، به ابرها نزدیک شوند.

در مناطق دیگر ، مانند بالای 10،000 فوت MSL ، خلبانان باید دید بیشتر(پنج مایل) و دورتر از ابرها را حفظ کنند، زیرا، در این ارتفاع هواپیماها بسیار سریعتر حرکت می کنند. به همین جهت به زمان هشدار و واکنش بیشتری برای جلوگیری از برخورد نیاز است.

• گزارش ها و پیش بینی های هواشناسی

قبل از اینکه یک خلبان بتواند تشخیص دهد که آیا می تحت قواعد VFR پرواز کند، آنها باید در مورد نوع آب و هوایی که می توانند در طول مسیر پروازشان انتظار داشته باشند تحقیق کنند. نمودارهای هوایی هواپیمایی به وضوح نشان می دهد که در چه شرایطی ممکن است نیاز به پرواز تحت شرایط ابزار باشد و این یکی از اساسی ترین مشکلات جوی است که خلبانان با آن روبرو هستند.

این امر تا حدودی ربطی به عملکرد هواپیما ندارد، گزارش ها و نمودارهای هواشناسی تعریف خاص خود را در مورد شرایط VFR و IFR دارند. آنها حتی دسته های بیشتری را اضافه می کنند که در آیین نامه وجود ندارد اما هنگام تجزیه و تحلیل آب و هوا در طول مسیر برای خلبانان مفید هستند.

• گزارش های هواشناسی به روش های زیر استاندارد می شود:

VFR یا قواعد پرواز بصری، هنگامی مورد استفاده قرار می گیرد که دید خلبان بالاتر از پنج مایل باشد.

MVFR یا VFR حاشیه زمانی است که دید بین سه تا پنج مایل باشد و / یا ارتفاع بین هزار تا 3000 فوت AGL باشد.

IFR یا قواعد پرواز ابزاری در شرایطی که میزان دید کمتر از سه مایل باشد و ارتفاع کمتر از 1000 فوت AGL است، مورد استفاده قرار می گیرد.

LIFR یا IFR پایین، نشان می دهد که دید زیر یک مایل است و / یا سقف آن کمتر از 500 فوت AGL است.

درک این نکته ضروری است که این دسته بندی ها به منظور طبقه بندی وضعیت هوای فرودگاه ظاهر می شوند. آنها لزوماً به معنای این نیستند که یک خلبان بتواند ضمن برآورده کردن سایر الزامات نظارتی، بتواند در شرایط VFR پرواز کند.

به عنوان مثال ، اگر یک فرودگاه کلاس D، شرایط حاشیه ای VFR (MVFR) را به دلیل بروز ابر در ارتفاع 1200 فوتی AGL گزارش کند، یک خلبان قادر به کار در الگوی استاندارد ترافیک فرودگاه 1000 فوتی AGL بدون شکستن قانون “500 پا” زیر ابرها نخواهد بود. بنابراین در حالی که این موقعیت به عنوان IFR طبقه بندی نمی شود، هر خلبانی قادر به پرواز با قواعد VFR در چنین شرایطی نیست.

• چه IMC برای خلبانان IFR معنی دارد

خلبانان باید با کمال دقت و کمترین میزان دید وضوح ابر را یاد بگیرند و سپس هوا را با دقت بررسی کنند تا از عملکرد آنها اطمینان حاصل شود. اما این برای خلبان به چه معناست؟ اکثر پروازهای IFR از لحظه بلند شدن تا زمانی که چرخ های هواپیما دوباره جمع شود، به این شیوه پرواز می کنند. آنها تحت کنترل مداوم هستند و تمام وقت خدمات جدایی را دریافت می کنند.

فقط چند مرتبه وجود دارد که یک خلبان در شرایط ابزار باید در مورد آب و هوا فکر کند و تأیید کند که بالاتر از حداقل های VFR است. یکی از این زمان ها هنگامی است که یک خلبان می خواهد برنامه های پرواز IFR خود را لغو کند و از این طریق به دریافت خدمات خود از کنترل ترافیک هوایی خاتمه دهد. خلبان فقط در صورت حضور در VMC می تواند این کار را انجام دهد. همچنین شرایط خاصی وجود دارد که خلبان باید بداند که در شرایط VFR قرار دارند.

شایان ذکر است که کنترل کننده های ترافیک هوایی، نمی توانند بگویند که شرایط IMC در کجا وجود دارد. دامنه های آنها مناطقی از بارش را نشان می دهد، نه ابر و محدودیت در دید را، غالباً یک کنترل کننده می تواند یک تماس برقرار کند یا نشان دهد که خلبان در حال آماده سازی برای یک دید بصری در فرودگاه است. اگر خلبان در میان ابرها باشد، پاسخ مناسب این است که پرواز “در حال حاضر به روش IMC است”.

• VFR به IMC

علت تکرار حوادث در حمل و نقل هوایی ناشی از خلبانانی است که سعی می کنند در شرایط IMC با قواعد بصری پرواز کنند. برخی از این تصادفات برای خلبانانی رخ می دهد که در حال پرواز با قواعد VFR هستند و در مدت زمان کوتاهی وارد شرایط بد آب و هوایی می شوند.

FAA برای کمک به جلوگیری از تصادفات، برنامه های آموزش خلبانی را طی سالها تغییر داده است. از یک جهت تمام یادگیرنده های خلبانی خصوصی، اموزشی را در خصوص شرایط پرواز در IMC را یاد می گیرند و امید است که محدودیت های آموزش در این زمینه کاهش یابد.

علاوه بر این، اکنون تمرکز بیشتری بر حفظ آگاهی موقعیت، به عنوان یکی از مهارتهای نرم افزار خلبانی هواپیما به وجود آمده است.  بدان معنا که خلبانان بتوانند با حضور ذهنی و عملکرد سریع با استفاده از این نرم افزارها از وضعیت تغییرات ناگهانی آب و هوا آگاهی پیدا کنند.